Duindieren top 10
Massaal reageerden onze duinfans op de oproep om hun favoriete duindier te delen. Uit de tientallen inzendingen heeft onze jury na lang juryberaad een top 10 samengesteld op basis van de ingezonden foto's én de bijbehorende onderbouwingen. De jury bestond uit Tessa (duinwachter), Bart (ecoloog en fervent natuurfotograaf) en Niels (specialist natuurmonitoring).
Hoe het juryberaad tussen deze drie natuurexperts eraan toeging, vertellen we verderop. Maar omdat we niet kunnen wachten met het bekendmaken van de uitslag, delen we allereerst graag de (unanieme) winnaar van de enige echte duindieren top 10:
#1 Konijn
"Onbezorgd en een beetje naïef "
Michal Morawski: "Mijn foto van het konijn is gemaakt in de duinen tussen Den Haag en Monster: Solleveld. Ik hou van konijnen omdat ze zo schattig en pluizig zijn. Ze stralen een gevoel van vrijheid uit terwijl ze speels rondrennen in de duinen. Hun zachte oren en knuffelbare uitstraling maken ze mijn favoriete dieren. Ik bewonder hoe ze genieten van het verkennen van hun omgeving en vol energie zijn. Het is een genot om ze te observeren terwijl ze sprongetjes maken en nieuwsgierig de wereld ontdekken. Ze brengen vreugde en verwondering in mijn leven en zijn een symbool van onbezorgdheid en speelsheid."
(Op mobiele telefoons wordt de foto niet altijd goed getoond. Wil je de hele foto bekijken? Klik dan hier.)
Het juryoordeel
Dit is onze absolute nummer 1. Het is ten eerste écht een mooie plaat. Dat het konijn niet de foto in kijkt, maakt het geheel spannend. Wat ziet hij wat wij niet zien? Ook de compositie is goed. Je kijkt eerst naar het konijn en dan langzaam naar de rest van de plaat. Ook de laatste zin in zijn motivatie spreekt ons erg aan. Met de konijnen in Nederland gaat het helaas niet zo goed. Door verschillende virusziekten zijn hun aantallen erg achteruit gegaan. Terwijl ze super belangrijk zijn voor de ecologie van het duin.
Meer weten over de invloed van konijnen op grijs duin? Lees dan eens ons nieuwsbericht over (het onderzoek naar) konijnen in het duin.
Het juryberaad
Wat is eigenlijk een duindier?
De jury was erg enthousiast over de inzendingen: “de inzendingen stralen stuk voor stuk passie voor natuur uit, daar worden wij natuurlijk echt heel warm van”, aldus Bart. Wel ontstond meteen een kleine discussie over de definitieve van het woord ‘duindieren’, want wat maakt een duindier eigenlijk een duindier? Tessa: “tussen de inzendingen zaten veel foto’s van onze grote en kleine grazers, zoals galloways, schapen en konikpaarden. Deze dieren worden door Dunea beheerd en worden ingezet om ons duingebied open te houden. Deze dieren komen natuurlijk niet van oorsprong voor in onze gebieden, want als wij ze niet zouden inzetten dan zouden ze hier niet zijn”. Bart vult aan: “deze dieren zijn onmisbaar bij ons duinbeheer, eigenlijk zijn het onze meest harige collega’s”. Hij vervolgt: “trouwens, wat niet veel mensen weten is dat reeën en vossen vroeger ook helemaal niet voorkwamen in onze duinen. Zij zijn pas gekomen omdat er door de overheid meer aandacht kwam voor bescherming van deze dieren. Reeën en vossen zijn in principe pas sinds respectievelijk de jaren 70 en 90 hier op eigen kracht heen gekomen".
Demonstratie van een kniptor
Ondertussen is Niels afgeleid door een kniptor die door de kamer vliegt, voorzichtig legt hij het diertje op zijn rug tafel: “deze kever heet kniptor omdat hij een heel bijzondere techniek heeft om vanaf z’n rug op zijn buik te springen. Bij het springen maakt de kever gebruik van de randen tussen borststuk en achterlijf, door deze op spanning te brengen, knipt de tor hoorbaar zijn lijfje en kan hij zichzelf omdraaien”. Na een korte demonstratie van de kniptor wordt uiteindelijk unaniem besloten dat alle ingezonden dieren mee mogen dingen naar de titel.
#2 Reebok
"De koning van het duin"
Jaap Brand: "Het reewild in de duinen rondom Meijendel blijven mysterieuze dieren. Je moet goed rondom je heen kijken wil je ze spotten. En dat terwijl ze eigenlijk dichtbij in je omgeving zijn. Het zijn fijnproevers en ze houden van kruidig blaadjes en planten die volop aanwezig zijn in de duinen. Zoals ze op de Veluwe het Edelhert hebben en zich de Koning van het bos noemt, zo hebben wij hier in de duinen het Reebok die voor mij de Koning van de duinen is met zijn mysterieuze verschijning en statige houding. Verder noemt mij nog te zeggen dat er vele dieren zich ophouden in de duinen waar men geen weet van heeft als men door de duinen rijdt, loopt of op andere manier zich voortbeweegt."
Het juryoordeel
Bij het zien van deze foto moet Bart meteen aan zijn vader Hans denken. “Hij was jarenlang Duinwachter bij Dunea en is sinds kort gepensioneerd. Hij is groot liefhebber van deze mooie diersoort en gaf jarenlang excursies over deze Koning van de Duinen”, aldus Bart. Niels: "dit is een mooie foto waar echt moeite voor is gedaan. In zijn verhaal lees je terug dat hij echt een liefhebber is van onze duinen, en dat er inderdaad veel meer achter schuilt dan ze op het eerste oog kunt zien".
In het duinverhaal van Jasper lees je meer over faunabeheer.
#3 Rups van de hermelijnvlinder
"Mensen wandelen vaak en zien niet al het moois dat verscholen is in het prachtige duingebied."
Monique Doon: "Ik heb vele mooie foto's mogen maken in Meijendel. Vogels, hagedissen, boomkikkers, vossen en insecten. Moeilijk om mijn favoriet te kiezen. Ik vind namelijk alle dieren leuk. Maar ik heb gekozen voor een klein diertje dat niet zo direct in het oog valt.
Ik kreeg een tip, maar moest er echt naar zoeken. Toen ik hem eenmaal gevonden had, werd ik hier zo blij van. Mensen wandelen vaak en zien niet al het moois dat verscholen is in het prachtige duingebied. Dus ik wil graag laten zien hoe bijzonder de rups van de hermelijnvlinder is. Dieren kun je niet laten poseren .Het is altijd een verrassing wat je tegenkomt en het zijn allemaal kadootjes van de natuur. Bij deze is dit mijn favoriete duindier. Gefotografeerd in de tuin achter het bezoekerscentrum afgelopen zomer."
Het juryoordeel
Dit is echt een gave foto, kijk maar eens naar alle details! En we zijn heel blij verrast dat er niet alleen aaibare diertjes zijn ingezonden, maar ook foto’s van insecten, zoals deze foto van een rups van de hermelijnvlinder. Dit is een nachtvlinder die maar heel kort leeft. De rups van de hermelijnvlinder is prachtig gekleurd. Bij bedreiging trekt hij zijn kop terug in binnen de rode rand en steekt een paar bewegelijke uitsteeksels op z’n achterlijf naar boven. De rups kan ook scherp bijtend mierenzuur wegspuiten ter verdediging. De hermelijnvlinder is een beschermde rode lijst soort (kwetsbaar), die vooral in halfopen landschappen aan de kust voorkomt. Daarom zorgt Dunea via maaien, begrazing en het stimuleren van kleine stuifkuilen dat dit soort landschappen niet dichtgroeien.
Lees meer over kleine kriebelbeestjes in onze gebieden in het duinverhaal van Niels.
#4 Tapuit
"Met zijn zwarte masker is het net een bandiet."
Simone Zaal: "Ik vind het zeer fascinerend dat deze vogel een nauwe samenwerking heeft met de konijnen. Dit omdat ze broeden in konijnenholen. Het konijn maakt een hol en de Tapuit maakt daar dankbaar gebruik van. De man Tapuit kleurt mooi zwart/wit en het lijkt dan net een bandiet met zijn masker. En ja, dat moet je toch wel een beetje zijn om zo je nest veilig te stellen. Zelf noem ik ze eerder kleine Bandiet i.p.v. Tapuit.
Helaas heeft ook deze vogel het zwaar en nemen de aantallen af. Als het slecht gaat met de konijnenaantallen zijn er ook minder holen om in te nestelen. Daarnaast heeft de Tapuit ook geen baat bij veel begroeiing. Geef deze vogel maar lekker een zandvlakte met genoeg holen en voedsel. Ik hoop dat ze het gaan redden en dat het over een aantal jaar weer beter gaat met deze kleine Bandiet, oh sorry zeg ik het weer, deze prachtige Tapuit."
Het juryoordeel
De tapuit mag natuurlijk niet ontbreken in deze top 10. Deze vogel is een belangrijke soort voor Dunea én naamgever van ons bezoekerscentrum. De foto sprak ons daarom erg aan, maar de bijbehorende motivatie nog iets meer. We hebben hier duidelijk met een kenner te maken! Zoals de fotograaf al aangeeft, heeft de Tapuit konijnenholen nodig om te nestelen. Zonder konijnen dus geen Tapuit. Zo heeft alles met elkaar te maken in het duingebied. Dunea doet er alles aan om alle soorten in balans te houden, met name door onderzoek, lees hier meer over in het verhaal van Maarten.
#5 Keizersmantel
"Ze genieten in Meijendel van alle rust, schoonheid en vrijheid..."
Audrey van der Hoorn: "De prachtige ogen van deze keizersmantel trokken meteen mijn aandacht, naast de warme kleuren op de vleugels. Vlinders fotograferen blijft een uitdaging. Té dichtbij vindt deze beauty niet prettig. En van geduld is ook geen sprake; ze houden van rondfladderen van bloem naar bloem. Zeker als de zon schijnt in het mooie Meijendel en de vlinders lekker actief zijn. Daarom zie ik de weer alom aanwezige Keizersmantel als favoriete duindier Meijendel is één van de prachtige natuurgebieden waar ook vlinders zich volledig thuis voelen. Ze genieten daar van alle rust, schoonheid en vrijheid… Net als ik!"
Het juryoordeel
Ook deze inzending loopt over van passie. Je leest een echt liefhebber aan het woord. Voor deze foto, net als alle andere foto’s in de top 5, is echt moeite gedaan. Voor een foto zoals deze heb je geduld nodig, een goede camera én fotografie-skills. Keizersmantels kwamen niet heel veel voor in Meijendel. Ze worden pas vanaf 2014 waargenomen in Meijendel, maar in 2014 werden er maar liefst 922 geteld door onze vrijwilligers. Deze vrijwilligers zijn onmisbaar voor Dunea. Dankzij hun inzet weten we precies hoe het ervoor staat in ons gebied. Niet alleen dieren worden geteld, ook alle plantjes worden zorgvuldig gemonitord. Lees meer hierover in het verhaal van Annemarie.
#6 Ram
"Een krachtig dier"
Daphne Mierop: "Het mooiste dier kiezen dat in 'onze' duinen rondloopt? Wat een moeilijke vraag! Ik geniet van alle dieren die ik tegenkom. Fladderende vlinders, springende reeën, huppelende konijnen en jagende vossen. De rustige runderen en de wiebelige libellen. Kiezen uit al het moois dat wij in Meijendel tegen kunnen komen, is niet makkelijk.
Toch kies ik voor de ram. Omdat hij zo krachtig is. Omdat de ram met zijn schaapjes de woekerende planten weg eet. En daardoor de wind en het zand vrij spel hebben. Zodat deze prachtige, beschermende duinen ook duinen kunnen blijven."
Het juryoordeel
Over de inzending van de ram werd eerst flink gediscussieerd. Want is een ‘gehouden dier’ ook een duindier? Zonder Dunea zouden deze schapen niet in Meijendel en Solleveld rondlopen. De foto zelf is werkelijk prachtig. De manier waarop het licht op de kop van deze ram valt en de manier waarop hij kijkt, maken het echt een heel mooie foto. Ook de toelichting is prachtig. Het is fijn om te zien dat onze bezoekers ook echt de nut en noodzaak inzien van deze dieren. Echt een heel waardige top 10-notering voor deze foto van Daphne.
Meer lezen over de schaapskudde van Dunea? Lees dan het duinverhaal van herderin Judith.
#7 Nonnetje
"Dat er zulke mooie dieren gewoon in de buurt leven..."
Miriam Buis: "Mijn favoriete duindier is deze watervogel: het nonnetje (man). Ik ben nog niet zo lang aan het vogelen, maar toen ik een foto van een nonnetje zag (had er nog nooit van gehoord) wilde ik hem graag fotograferen. Via waarnemingen.nl zag ik dat ze in Meijendel - Helmduinen zaten. Ben er wel 4 x naar toe gefietst vanuit Leiden en de laatste keer was het dan eindelijk raak. Ik word hier echt blij van. Dat er zulke mooie dieren gewoon in de buurt leven."
Het juryoordeel
Wat bijzonder om te lezen dat deze dame bevlogen raakte door vogels. De foto is misschien niet de meest bijzondere uit deze top 10, maar de toelichting van Miriam maakt het een mooi verhaal. Miriam kan haar hart ophalen in Meijendel, er zijn hier prachtvogels te zien waaronder dit nonnetje. Het nonnetje behoort als wintergast tot de 'kwetsbare soorten' en is als zodanig opgenomen in de aanvullende Rode Lijst. Dit betekent dat er extra aandacht is voor deze kwetsbare vogelsoort. Gelukkig zijn er genoeg initiatieven die zich inzetten voor het behoud van vogels. Zo inventariseert de Vogelwerkgroep Meijendel sinds 1958 het duingebied tussen Den Haag, Wassenaar en de Wassenaarse Slag en zo weten wij precies hoe het ervoor staat in Meijendel. Ook Stichting Vogelringstation Meijendel is onmisbaar voor ons. Lees alles hierover in het verhaal van vrijwilliger Rinse.
#8 Galloways
"Zachtaardige reuzen"
Bianca Borsten: "De galloways zijn mijn favoriete duindieren. Door hen heb ik geleerd rustig aan te doen. Galloways hebben nooit haast. Ze liggen of eten gras. De hele dag door. Staan wat met elkaar te staan, doen rustig, lopen langzaam... Lijken wat suffig maar zien alles. Ze komen op mooie plekjes en ontmoeten mijn andere favoriete duindieren, zoals konijnen en reeën... Ze staan en liggen als het donker is in mijn favo plek: de duinen. Ze zijn ook nieuwsgierig en vriendelijk. Hier tijdens vrijwilligerswerk in Solleveld kwamen ze kijken tot in de auto toe!
Ik zie ze vaak vanaf de Bloedberg staan in de ondergaande oranje zon. Alsof ze er op af komen. Ik vraag mij af of ze er dan - net als ik - ook zo naar kijken en genieten. Als ik terug zou mogen komen, dan maar als Galloway, maar wel in Solleveld of Meijendel. Zachtaardige reuzen."
Het juryoordeel
De foto is kenmerkend voor ons duingebied: veel van onze bezoekers hopen deze drie beauty’s tegen te komen en ze op deze manier op de foto te zetten. De beschrijving van Bianca getuigt van ontzettend veel liefde voor de dieren en voor Solleveld, waar zij vaak als vrijwilliger te vinden is. Ze heeft deze dieren met veel aandacht bestudeerd en omschrijft het gedrag van deze ‘zachtaardige reuzen’ op een prachtige manier.
Meer weten over Solleveld en de geschiedenis van het gebied? Lees dan het verhaal van Karin.
#9 Boomkikker
"Ondanks hun knalgroene kleur, moet je je best doen om ze te spotten!"
Monique de Groot: "Een van mijn favorieten uit het duin is de boomkikker. Maar zeer korte periode te vinden en dan weer lange tijd in winterslaap. Knalgroen maar gaat toch zo op in het landschap dat je het je best moet doen om er één te zien. Meestal rustig zittend op een struik. Maar als ze in actie komen is het genieten.
De snelheid waarmee ze een vliegje vangen. De acrobatische toeren als ze zich verplaatsen. En het prachtige geluid in de paartijd in mei, juni als ze echt een zomeravondconcert weggeven."
Het juryoordeel
De boomkikker is een gewild fotomodel in Meijendel, maar je moet wel goed zoeken. Dat zie je terug in deze foto. Erg leuk gedaan door Monique. In het bezoekerscentrum wordt regelmatig gevraagd naar de locatie van dit diertje. Ondanks ontdekten we dat dat deze dieren Griekse voorouders hebben. Omstreeks het jaar 2000 heeft iemand waarschijnlijk een paar van deze diertjes in het duingebied bij Scheveningen en Wassenaar losgelaten, waarna hun aantal enorm is toegenomen. Soorten die hier niet thuiskomen kunnen de natuur flink bedreigen, maar gelukkig is deze felgekleurde boomkikker niet invasief voor ons gebied. Lees hier meer over de afkomst van onze boomkikkers.
#10 Vos (deel 1)
"Je ziet de liefde tussen de vos en haar kroost."
Ron van Rijn: "De vos is toch wel mijn favoriete duindier. De wijze hoe dit dier zich staande houdt, is wonderbaarlijk. Wanneer een vos welpen heeft zie je de liefde voor haar kroos terug. Andersom is het precies hetzelfde de welpen laten zien en tonen graag hun liefde voor mama vos of papa vos... Vooral wanneer ze met eten komen!
Het mooie van de vos is dat hij niks verspilt van de jacht."
#10 De Vos (deel 2)
Anouschka Lageweg: "Al een behoorlijke tijd wandel ik, samen met mijn man en mijn camera, door het prachtige gebied van Meijendel. Het meest bijzondere dier vind ik de vos. Vaak zie ik ze net wegrennen als ik, dan toch zachtjes wandelend, de bocht door kom op een pad. Ze zijn zo ontzettend snel, dat het voor mij onmogelijk was om een mooie foto te kunnen maken. Maar dat maakt het juist voor mij leuk en een uitdaging. Nu is het mij toch gelukt om een heel mooi vosje te kunnen fotograferen, waar wel een minder leuk verhaal aan vast zit:
Ik kwam zo'n 5 maanden geleden het parkeerterrein oprijden en ik zag ineens een prachtig vosje zitten op het parkeerterrein. Toen ik uitstapte stond ik helemaal te trillen van de spanning... Als hij/zij maar niet wegrent nu!
Dit gebeurde niet, maar helaas had dit een reden. Er waren resten van een maaltijd in een plastic tas achtergelaten op het parkeerterrein en daar zat het vosje lekker van te eten. Mijn eerste reactie was dan ook: ik haal die troep weg van het vosje. Dus ik liep in alle rust wat dichterbij, maar het vosje bleef staan en rende er uiteindelijk met het volledige tasje vandoor. Ik dacht, wat nu, want ik mag niet zomaar over dat ijzerdraadje stappen het bos in... Gelukkige zat het vosje niet zo ver weg, dus ik wilde het toch proberen. Ik maakte zachte geluidjes om het vosje een klein beetje van het tasje vandaan te krijgen en dit lukte! Zo kon ik het plastic weghalen bij het vosje en in de prullenbak gooien.
Vervolgens heb ik ook nog melding van het voorval gedaan bij de Dunea Duinwachters en ze waren blij dat ik zo gehandeld had."
Het juryoordeel
De hekkensluiter van deze lijst is de vos, een prachtig dier, dat verreweg het meeste is ingezonden. Dat maakte het lastig kiezen, vandaar dat we graag twee inzendingen delen. De prachtige foto van Ron laat goed de liefdevolle band tussen de volwassen vos en de jongen zien, die Ron ook in zijn tekst beschrijft.
Daarnaast is de omschrijving van Anouschka zeker een vermelding waard. We zijn altijd erg blij als onze bezoekers zich inzetten voor de natuur en de duinwachters op deze manier helpen. Met een gebied van 2400 hectare is het voor ons duinwachters-team lastig om alles de hele dag in de gaten te houden. We zijn daarom erg blij met bezoekers als Anouschka die ons een handje helpen!
Meer weten over wat een duinwachter doet? Lees dan het verhaal van Jasper, duinwachter en specialist Fauna.