Werkzaamheden duingebied Berkheide

Oktober 2020 tot maart 2021

De duinen zorgen voor ons water. Wij zorgen voor de duinen

Door snelle bevolkingsgroei in ons leveringsgebied, moeten wij op korte termijn meer drinkwater leveren. Dunea beschikt over drie beschermde waterwingebieden: Solleveld, Meijendel en Berkheide, maar alleen Berkheide biedt voldoende ruimte om meer water te winnen binnen de provinciale vergunning. Dit biedt een win-winsituatie voor het gebied, want onderhoud en renovatie zijn nu nodig. Daarnaast worden kansen om de natuur te versterken gelijk benut. Door werkzaamheden te combineren, verstoren we de rust in het natuur- en waterwingebied maar één keer.

Waar vinden de werkzaamheden plaats?

We zijn bezig in de duinen van Berkheide. Bij Klein Berkheide aan ‘Winning 10’, bij het Jan van Parlebos aan de rivierwatertransportleiding en in de buurt van de vallei Dichtedel aan ‘Winning 6.2’. De overige werkzaamheden in Dichtedel worden door Staatsbosbeheer (SBB) uitgevoerd.

Wat merkt u van de werkzaamheden?

De gebieden waar we de komende maanden werken, zijn grotendeels niet toegankelijk voor publiek. De werkzaamheden zijn wel soms zichtbaar vanaf de paden en u kunt te maken krijgen met lokale omleidingen en werkverkeer. Het werkverkeer rijdt altijd stapvoets, maar kruist soms wandelpaden. Op een aantal plekken liggen de komende maanden rijplaten om de berm en de paden te beschermen. Het wandelpad over de muur wordt gedurende de werkzaamheden gesloten. Waar nodig informeren we u ter plaatse met borden over omleidingen of alternatieve routes.

Renovatie 'Winning 6.2' en natuurherstel nabij Dichtedel

Wanneer: vanaf 28 oktober 2020

Vanaf 28 oktober wordt er gewerkt aan onze waterwinsystemen nabij Dichtedel. Dit is een stelsel van bronnen, pompen, leidingen en drains. Hiermee winnen we water en vervoeren we het naar de nazuivering op productielocatie Katwijk.

Winning 6.2 werkt niet meer naar behoren. De capaciteit is met de jaren afgenomen door verzadiging van de bodem met organisch materiaal. Om weer voldoende water te kunnen winnen, verwijderen we de verstoppende toplaag, herstellen we bestaande putten en boren we extra winputten. Ook leggen we een nieuwe infiltratieplas aan met een natuurvriendelijke oever. Na de werkzaamheden is de wincampaciteit 100m3/u meer dan momenteel het geval is. Dit is afgestemd op de gewenste natuurontwikkeling in Berkheide en houdt het grondwater op peil.

Naast werkzaamheden aan de winning vindt er ook natuurherstel plaats. In dit deel van Nationaal Park Hollandse Duinen werken Dunea en Staatsbosbeheer vanuit het Groenfonds samen aan natuurherstel. In goed overleg, werken we aan onze eigen projecten en brengen we de natuur terug in de oorspronkelijke staat. Zo wordt er struweel verwijderd waardoor nieuw grijs duin ontstaat.

Natuurherstel rondom winning 10 - Klein Berkheide

Wanneer: vanaf 28 oktober 2020

Om de capaciteit van winning 10 met 70 m3/uur te kunnen vergroten, vinden er natuurherstellende werkzaamheden plaats rond de infiltratieplas. Struweel wordt verwijderd.

Rivierwatertransportleiding

Wanneer: vanaf november 2020

Nabij het Jan van Parlebos werken wij aan een belangrijke rivierwatertransport-leiding. In aansluiting op de werkzaamheden van seizoen 2019/2020 optimaliseren wij de aanvoerleidingen door het vervangen van een deel van de oude transportleiding en plaatsen we nieuwe debietmeters en afsluiters.

Duurzaam werken

Dunea beperkt bij alle werkzaamheden het effect op de natuur tot een minimum. We voeren de werkzaamheden duurzaam en efficiënt uit. Dit doen we bijvoorbeeld door het materiaal uit het duin niet af te voeren, maar opnieuw te gebruiken in ons eigen duingebied. Zo beperken we werkverkeer en kunt u ongestoord van de natuur blijven genieten.

Wilt u meer informatie?

Contact over de werkzaamheden van Dunea
E-mailadres werkenindeduinen@dunea.nl
Telefoonnummer 088 - 347 47 47

Veelgestelde vragen

Als er al 10 jaar een stijging is, waarom dan nu pas actie?: We werken hier al langer aan. Er gaat veel onderzoek en voorbereiding aan vooraf. Zet de trend door? Wat heeft er invloed op? Wanneer verwachten we de grens te bereiken van wat we kunnen leveren op een warme dag? Ook zijn veel vergunningen nodig waar zorgvuldig naar wordt gekeken door de betrokken overheden en dat kost gewoon tijd.
De duinen zijn toch groot genoeg om kwetsbare delen zoals bijvoorbeeld barakken te ontzien?: Om te voldoen aan de vraag hebben we de volledige capaciteit van het duingebied nodig. De beschikbare ruimte is beperkt, omdat:

er voor de natuurlijke zuivering voldoende afstand moet zijn tussen winning en infiltratieplas

er voor de bescherming van het drinkwater een recreatiezonering is met recreatie

N2000-habitats zoveel mogelijk moeten worden ontzien.
Heeft de kwetsbare natuur (N2000-gebied) er last van?: Met het beter inzetten van het bestaande systeem van oppervlakte-infiltratie houden we rekening met de ligging in een kwetsbaar N2000-gebied. Dat betekent dat we geen grote uitbreidingen doen, maar voortbouwen op wat er al is en bijvoorbeeld een winning verlengen of een infiltratieplas toevoegen waar dat nodig is. Tegelijkertijd combineren we dit met een impuls in natuurkwaliteit.
Hoe belastend zijn de machines die we gebruiken bij de werkzaamheden voor het duin/de natuur?: Het materieel is uitgerust met Euro 6 motoren met de strengste en hoogste emissie-eisen en lage stikstofuitstoot. Alle machines zijn nieuw of bijna nieuw. Zo slaan ze af bij stilstand.
Hoe is de natuur gebaat bij de werkzaamheden?: Binnen het werkgebied worden plaatselijk omstandigheden gecreëerd om grijs duin te laten ontstaan of duinmoeras. Daarnaast is veel stikstofminnende vegetatie (in de vorm van duindoorn) verwijderd.
Is de kwaliteit als bosrijk gebied gewaarborgd?: Ja, Panbos blijft het mooie binnenduinrandbos, een gebied van iedereen.
Is er meer drinkwater nodig door droogte?: Klimaatverandering heeft invloed op de beschikbaarheid van onze bron en op het waterverbruik. De afgelopen 4 jaar hebben we droogte en hitte zien groeien naar een trend. Dat geeft de noodzaak om tijdig voldoende drinkwater beschikbaar te hebben alleen maar vergroot.
Is meer drinkwater echt nodig?: Jazeker. We zien al 10 jaar achtereen een stijging in de vraag naar drinkwater. Dit komt door bevolkingsgroei. Overal worden woningen bijgebouwd en die hebben allemaal een drinkwateraansluiting nodig. Prognoses laten zien dat de groei doorgaat. De overheid vraagt ons daarop voorbereid te zijn, met voldoende reserve en de mogelijkheid om snel te schakelen als de drinkwatervraag nog sneller gaat stijgt.
Nu moet je betalen voor wandelen in Panbos, blijft dat zo?: Zodra Dunea het beheer van Panbos overneemt, mag je hier gratis wandelen. Het gebied wordt dus toegankelijk voor iedereen.
Staatsbosbeheer beheert toch de duinen?: In Berkheide is Dunea duinbeheerder in het oostelijk deel, Staatsbosbeheer in het westelijk deel. Het Panbos is van de gemeente Katwijk. Met de waterwinprojecten hebben we een kans om de waterhuishouding nog beter af te stemmen noop de ontwikkeling van bijzondere vocht-afhankelijke natuur. Die ligt deels in beheergebied van Staatsbosbeheer. Daarom stemmen we nauw af en werken we samen. Met natuurprojecten in het beheergebied van beiden, willen we gezamenlijk de kwaliteit van de natuur in Berkheide verbeteren.
Waarom geen diepinfiltratie?: Diepinfiltratie is in onze strategie gereserveerd als optie achter de hand, in het geval we in een scenario terechtkomen met een snelgroeiende drinkwatervraag. De overheid vraagt van ons hierop voorbereid te zijn. Hiervoor zijn gebieden gereserveerd bij Den Haag (o.a. Duindigt, Roggewoning). Voor het voormalige diepinfiltratiesysteem in Berkheide onderzoeken we de inzet voor overbruggingscapaciteit. Het heeft prioriteit om periodes waarin de rivierwateraanvoer wordt onderbroken, te kunnen overbruggen. We moeten dan de levering van drinkwater op peil houden en de vochtafhankelijke natuur in Berkheide ontzien.
Waarom moeten er bomen worden gekapt voor de waterwinning bij de barakken?: De locatie van de drain is zo gekozen dat deze zowel het kwetsbare Natura 2000 als de barakken zoveel mogelijk ontziet. Hiervoor moeten nog steeds een aantal bomen worden gekapt en barakken worden afgebroken om ruimte te maken om de drain in te graven. Om ingroei van wortels in de drain te voorkomen moet daarna een strook van 5 meter aan beide kanten van de drain vrij blijven van bomen. Daarnaast moeten er barakken wijken om de waterwinning te beschermen tegen mogelijke verontreiniging. Het afbreken van een deel van de barakken biedt de ruimte om het geheel om te vormen naar een aantrekkelijk landschapspark, waar per saldo meer bomen terugkomen dan er moeten worden gekapt.
Waarom niet gewoon water besparen?: Tot een jaar of 10 geleden hielden bevolkingsgroei en waterbesparing de watervraag in evenwicht. Toen heeft de waterbesparing een voorlopig plafond bereikt: zo zijn waterbesparende wasmachines bijvoorbeeld de standaard geworden. Voor een volgende stap zijn nieuwe oplossingen nodig, zoals hergebruik van huishoud- en regenwater. Systemen zijn verkrijgbaar, maar zullen naar verwachting pas op de langere termijn (>2040) substantieel effect gaan hebben op het verminderen van de watervraag.
Waarom wel groen weghalen bij de barakken en niet in Panbos?: Het weghalen van groen bij de barakken is ten behoeve van de waterwinning en is tijdelijk. Per saldo komt er bij de barakken meer groen terug en gaat het een parkachtig karakter krijgen dat aansluit bij Panbos. Er komt ook een verbinding met Panbos. Voor Panbos zijn er op dit moment geen plannen voor waterwinning, alleen bescherming van de grondwatervoorraad.
Waarom wil Dunea het Panbos kopen?: Dunea is natuurbeheerder en beheert een groot deel van de duinen tussen Katwijk en Den Haag. Het beheer van een gebied als Panbos past bij onze taken. Onze ambitie is om samen met Katwijk de duinen, Panbos en toekomstig groen in de Mient-Kooltuin graag aaneen te sluiten tot één groot groengebied. Het landschapspark rond de barakken verbindt straks Panbos met Katwijk en de duinen met de Mient-Kooltuin.
Wanneer zijn er ingrepen te verwachten in Panbos?: We verwachten het bos over twee jaar over te nemen en gaan dan kijken of de kwaliteit van het gebied verder vergroot kan worden.
Wat is het belang van de Dunea bij de aankoop van Panbos?: Panbos maakt deel uit van het beschermingsgebied voor drinkwater. Natuur is de beste bescherming voor drinkwater. Via ons natuurbeheer willen we die beschermingsfunctie voor de lange termijn waarborgen. Verder zien we dat de duinen steeds drukker worden met recreanten. Om waterwinning, natuur en recreatie duurzaam samen te laten gaan is het belangrijk dat er gebieden zijn als Panbos waar veel recreanten terecht kunnen. Het vervult dezelfde functie als Meijendel waar we ons bezoekerscentrum De Tapuit hebben.
Welke werkzaamheden doen we duurzaam?: Alle vegetatie is versnipperd en de snippers worden gebruik voor het maken van groene stroom. Daarnaast maken we zoveel mogelijk gebruik van een gesloten grondstoffenbalans waardoor er zo min mogelijk materieel moet worden afgevoerd. Alleen materiaal dat niet herbruikbaar is, wordt afgevoerd. De vissen uit de plassen zijn overgezet in de andere plassen. Via de duikers kunnen de schoongemaakte plassen weer bevolkt worden door vis. Bij alle werkzaamheden is er ecologische begeleiding. Zo wordt er veel aandacht besteed aan de dieren die worden verstoord. Ze worden gevangen en weer uitgezet op een veilige plek. Denk daarbij aan kikkers, padden, salamanders, maar ook kevers en muizen.
Zijn er andere oplossingen? Nieuwe bronnen leveren straks toch voldoende drinkwater?: Nieuwe bronnen hebben een lange ontwikkeltijd en komen pas na 2030 beschikbaar. Belangrijkste doel is dat we flexibeler worden door meerdere bronnen in te kunnen zetten. Op de korte termijn lopen we al tegen de grenzen van het huidige systeem aan. Onze enige optie op korte termijn is voort te bouwen op het huidige systeem van oppervlakte-infiltratie, dat zich door de jaren heen heeft bewezen.
Zijn er ingrepen in het landschap nodig?: Op dit moment zijn we nog in gesprek met de gemeente en hebben we nog geen concrete plannen voor Panbos. Mogelijk dat we in de toekomst de kwaliteit van het bos verder willen versterken. nb. De natuurwaarde van Panbos is nu minimaal. Dus alles wat wij in de toekomst zouden kunnen gaan doen, draagt bij aan verhoging van de natuurwaarde.