Programma Berkheide
Dunea levert drinkwater aan bijna 1,4 miljoen mensen. Al 150 jaar maken we daarvoor gebruik van drie duingebieden, waaronder Berkheide. De bevolking in het westen van Zuid-Holland groeit en daardoor stijgt de vraag naar drinkwater. Berkheide moet jaarlijks 7 miljard liter extra leveren om aan die groeiende vraag te voldoen.
Werken in een Natura 2000-gebied vraagt om zorg voor de natuur. Daarom combineren we de drinkwateropgave met natuurontwikkeling. De resultaten daarvan worden steeds beter zichtbaar. In vochtige duinvalleien keren pioniersplanten terug en vinden dieren als de rugstreeppad en de roerdomp opnieuw een plek. In de zogenoemde ‘grijs duin’ hebben we struiken en planten weggehaald en komt het oorspronkelijke landschap langzaam weer terug. Dit landschap bestaat uit laagblijvende grassen, kruiden, mossen en korstmossen. Planten en dieren die van open duinen houden, profiteren hiervan. Zo zorgen we voor meer drinkwaterzekerheid én een sterker en robuuster duinlandschap.
De werkzaamheden voor Programma Berkheide zijn in 2019 gestart. Inmiddels zijn vijf projecten afgerond. Samen leveren die 1,9 miljard liter extra drinkwater per jaar op.
Waar staan we?
De werkzaamheden voor Programma Berkheide zijn in 2019 gestart. Inmiddels zijn er 5 projecten afgerond. De projecten hebben ervoor gezorgd dat we weer een stukje (1.9 miljard liter) bijdragen aan de toekomstige drinkwatervraag en natuurontwikkeling. Bekijk onderaan deze pagina wat we per project hebben uitgevoerd.
Op onderstaande kaart zijn de afgeronde projecten weergegeven. Klik op het nummer van de winning voor een toelichting:
Wat gaat er dit werkseizoen gebeuren?
Winning 6.1
In het werkseizoen 2024/2025 hebben we in Berkheide gewerkt aan het vernieuwen van drinkwaterinstallaties, de aanleg van een nieuwe plas en natuurontwikkeling. Een groot deel van deze werkzaamheden is afgerond, waaronder alle natuurontwikkelingsprojecten. Door enkele technische tegenslagen is een deel van het werk aan de winning rondom de Grote Plas nog niet voltooid.
Ongeveer 20 procent van de werkzaamheden wordt in het volgende werkseizoen, augustus 2025 – maart 2026, afgerond. Dit gaat vooral om de renovatie van enkele waterwininstallaties. Aan de noordkant van het werkgebied moeten leidingen nog worden aangelegd en de bijbehorende winputten worden vernieuwd. Om dit veilig en zorgvuldig te doen, sluiten we het wandelpad langs de Grote Plas vanaf 18 augustus 2025 nogmaals af. Ook wordt de meest noordelijke plas opnieuw drooggelegd.
Omdat het werkgebied een beschermd Natura2000-gebied is, werken we alleen buiten het broedseizoen (1 september - 1 maart). We verwachten dat het gebied vanaf maart 2026 weer volledig toegankelijk is.
Met de afronding van winning 6.1 zorgen we ervoor dat er ook de komende jaren schoon en betrouwbaar drinkwater beschikbaar is en dat de natuur zich verder kan ontwikkelen.
Winning 3
Winning 3 is tussen 1997 en 1999 aangelegd en is toe aan vernieuwing. Winning 3 is de grootste Winning van Berkheide en zorgt voor ongeveer 7,3 miljoen m3 drinkwater per jaar. Voor schoon en veilig drinkwater is het belangrijk dat het water minstens 28 dagen onder de grond blijft. Op sommige plekken is de afstand tussen de infiltratieplassen en de plek waar we het water oppompen (winputten) te kort, waardoor de kans bestaat dat het water niet lang genoeg in het duin verblijft. Bovendien is het noodzakelijk om één keer in de 30 jaar het drinkwatersysteem te renoveren. Daarom worden delen van de winning vernieuwd, gerenoveerd en verwijderd. Zo worden er bijvoorbeeld 68 winputten gerenoveerd.
Vanwege de grootte van de winning wordt het werk verdeeld in twee werkseizoenen. In 2025/2026 gaan we aan de slag in het noordelijke deel en in werkseizoen 2026/2027 wordt het zuidelijke deel aangepakt.
Natuurontwikkeling (winning 3)
De omgeving van winning 3 bestaat uit verschillende habitattypen, waaronder kwetsbaar grijs duin en unieke vochtige duinvalleien. Tijdens de werkzaamheden aan de winning, werken we hier meteen aan natuurontwikkeling. We verbeteren de bodem van de duinvalleien en verwijderen begroeiing rondom de plas. Vochtige duinvalleien zijn sterk afhankelijk van de grondwaterstand. We passen de duinvalleien daarom aan zodat de natuur beter bestand is tegen schommelingen in deze grondwaterstand. We graven sommige delen af en veranderen de hoogte van het gebied. Zo zorgen we ervoor dat de omstandigheden beter passen bij dit type duinnatuur, waardoor de vallei zich weer op eigen kracht kan ontwikkelen.
Wat merkt u van de werkzaamheden?
Tussen augustus 2025 en maart 2026
Vanaf augustus 2025 starten de werkzaamheden. Het werkgebied blijft deels toegankelijk. Het lange wandelpad langs de Grote Plas is opnieuw afgesloten. Soms zullen de werkzaamheden zichtbaar zijn vanaf de paden en kunt u te maken krijgen met lokale omleidingen en werkverkeer. Ook kunt u paddenschermen zien staan, deze lage zwarte schermen voorkomen dat padden en andere dieren in het werkgebied gaan overwinteren.
Onze werkzaamheden vallen samen met die van Staatsbosbeheer, die ook wandelpaden afsluit. We hebben de planning zo goed mogelijk op elkaar afgestemd, om de overlast zoveel mogelijk te beperken. Door tegelijk te werken en één route te gebruiken voor werkverkeer, blijft de overlast voor wandelaars en de natuur beperkt. Op de kaart zie je welke paden gesloten zijn. We doen ons best de overlast zoveel mogelijk te beperken en de werkzaamheden zo snel mogelijk af te ronden.
Op de kaart ziet u welke wandelpaden dicht zijn (klik op de afbeelding om te vergroten).
Meer informatie
Vragen over lopende werkzaamheden in Berkheide kunt u mailen naar natuur@dunea.nl. Vragen over het programma kunt u stellen aan Renske Heijker, omgevingsmanager.