Uitvoeringsmoeras voor woningbouw, drinkwater en energie

Ook de grote investeringen in klimaatplannen konden op veel bijval rekenen. Maar in de uitvoering van de ambitieuze woning- en klimaatplannen dreigt het mis te lopen. In 2030 zijn de afgesproken 900.000 woningen niet gebouwd, is er regionaal een drinkwatertekort en is de energietransitie vastgelopen.

“Een belangrijke constatering is dat er vaak over de uitvoering wordt gesproken, maar te weinig mét de uitvoering,” aldus commissievoorzitter André Bosman bij het verschijnen van een rapport* over de samenwerking tussen het kabinet, de Tweede Kamer en de uitvoeringsorganisaties van het Rijk. Dat geldt net zo goed voor de samenwerking van de overheid met andere uitvoeringsorganisaties met een groot maatschappelijk belang.

Als bestuurders van een gemeente en een drinkwaterbedrijf zien we dagelijks voorbeelden van de constatering van Bosman. Neem de woningbouwopgave. Minister De Jonge wil dat er in 2030 900.000 woningen zijn opgeleverd. Wie kijkt naar de looptijd van ontwikkelen, vergunningen en bouwen, inclusief boven- en ondergrondse infrastructuur, weet dat je nú moet starten. Elke woning waarmee dit jaar geen concrete start is gemaakt, staat er niet in 2030. Ook een project als Bleizo-West met 6.000 woningen kan geen vertraging gebruiken.

Drinkwater
Zelfs een eerste levensbehoefte als drinkwater ontkomt niet aan tegenstand in de uitvoering. Dunea, het waterbedrijf dat het westelijke deel van Zuid-Holland van drinkwater voorziet, ziet de vraag naar drinkwater de komende jaren flink stijgen door de snelle bevolkingsgroei. Terwijl de kwaliteit van datzelfde water serieus wordt bedreigd door onder meer de opkomst van vervuilende stoffen als PFAS. Om een situatie van dreigend drinkwatertekort te voorkomen moeten drinkwaterbedrijven alle zeilen bijzetten om meer te produceren. Maar zij lopen daarbij keihard tegen de bureaucratische werkelijkheid van de vergunningverlener – de provincie - aan. Verantwoordelijk minister Harbers erkent de problematiek, maar komt vooralsnog niet verder dan de constatering dat er keihard aan gewerkt wordt.

Energietransitie
Net als drinkwater is energie een voorwaarde om woningen te kunnen bouwen. We weten dat de energietransitie het noodzakelijk maakt om het elektriciteitsnet te verdubbelen, anders kan er geen woning bij. Minister Jetten is ook bereid er veel geld voor uit te trekken om de noodzakelijke investeringen te doen. Maar dan moeten die kabels wel gelegd kunnen worden, en snel. Door de impasse over stikstof loopt de noodzakelijke uitbreiding van het elektriciteitsnet flinke vertraging op.

Noodzaak
Uitbreiding van het drinkwaternet of het elektriciteitsnetwerk zijn noodzakelijk als we de 235.000 woningen willen bouwen, die de Provincie Zuid-Holland aan de minister heeft beloofd. De gemeente Lansingerland en Dunea willen bouwen en bijdragen aan deze opgaven, die we zelf ook van groot belang vinden. Daarom roepen wij het Rijk en de provincie op ons daarbij te steunen. Anders gaat het niet lukken. Niet nu en niet in 2030.

De aanstaande verkiezingen voor de Provinciale Staten bieden een uitgelezen kans tot bezinning en een kans om uit het uitvoeringsmoeras te komen. Onze oproep aan de nieuw gekozen politici is duidelijk: richt je op het stellen van concrete doelen én de prioritering daarvan. Stel daarbij ook realistische kaders. Praat mét de uitvoerende partijen en vraag wat ze nodig hebben om de door de overheid geformuleerde doelen te bereiken. En vraag vooral waar de kaders knellen. Zet daar vervolgens op in, om die gezamenlijke oplossing te vinden.

Pieter van de Stadt, burgemeester gemeente Lansingerland
Wim Drossaert, CEO Dunea

Dit opiniestuk is geschreven in de aanloop naar het verkiezingsdebat dat Dunea samen met de gemeente Lansingerland, Stedin en Nationaal Park Hollandse Duinen organiseert op maandag 6 maart a.s.