Terugblik op het verkiezingsdebat

“We moeten op zoek naar nieuwe oplossingen,” benadrukte Commissaris van de Koning Jaap Smit in zijn aftrap. De dichtstbevolkte provincie blijft groeien en de uitdagingen stapelen op. Als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg en dat werkt niet meer, stelden ook de vier beleid uitvoerende organisaties voorafgaand aan elk van de vier stellingen. Er moet een betere balans worden gevonden tussen beleid en uitvoering. Wim Drossaert, directeur van drinkwaterbedrijf en natuurbeheerder Dunea: “Wij hebben elkaar gevonden als uitvoerders van provinciaal beleid. Nu gun ik het de provincie dat de gekozen vertegenwoordigers elkaar ook snel zullen weten te vinden.” 

Stelling 1: Water op rantsoen of bouwen met fatsoen? 

De VVD, PvdA, D66 en Forum voor Democratie trapten het debat af. Tot tevredenheid van Dunea kiest iedereen voor bouwen met fatsoen, dus ruimte reserveren voor de beschikbaarheid van voldoende water voor drinkwater en harder inzetten op waterzuiniger nieuwbouw. 

De VVD start graag met maatregelen om water op te vangen en ziet graag landelijke regelgeving in de vorm van een aangepast Bouwbesluit en slimme oplossingen voor zowel bedrijven als woningen. 

PvdA onderstreepte de verantwoordelijkheid van het Rijk met het voorbeeld Valkenhorst, waar een grijs watersysteem was geprojecteerd waar uiteindelijk het Rijk ‘nee’ tegen zei. De partij vindt bouwen met fatsoen niet voldoende. We moeten zuiniger zijn op water dat er is. De waterschappen kunnen hierin nog een stap zetten.  

D66 stelt dat behalve kwantiteit - waterbuffers op orde - de kwaliteit van het oppervlaktewater ook moet verbeteren. Er zijn groene leefbare wijken nodig waar water en bodem sturend zijn. Procedures moeten sneller, ook voor omwonenden. Ook Het Belang van Nederland stelt dat procedures geen rekmiddel mogen zijn. 

Forum voor Democratie stelt dat water vrij beschikbaar moet zijn naar behoefte. Zij doen liever iets aan de vraag naar water door minder nieuwkomers toe te laten. Ook zien ze graag een autonome provincie zonder stikstofregels. 

Stelling 2: De provincie moet actie ondernemen als vergunningen voor energie infrastructuur te lang duren. 

Over deze stelling gingen de Groen Links, de SP en de BBB met elkaar in debat. De energietransitie is in een versnelling gekomen. Er is file op het elektriciteitsnet; de capaciteit moet worden uitgebreid. Extra infra bouwen betekent soms wel 6 jaar wachten op vergunning. Ook het aantal vergunningen voor een klein stukje leiding is al groot. De consensus is dat er een nieuwe balans moet komen tussen zorgvuldigheid en snelheid. 

GroenLinks stelt dat de beste energie, bespaarde energie is, ook voor grootverbruikers. Duurzaam opwekken en gebruiken moet slimmer worden gecombineerd en er moet meer aandacht komen voor opslag. Niet: wie het eerst komt die het eerst maalt, maar maak keuzes: casino of ziekenhuis.  

De Socialistische Partij (SP) vindt net als GroenLinks dat er meer regie naar de provincie moet. Zij zien publieke zaken graag in publieke handen. Maar de partij legt ook de bal terug bij de netbeheerder. We weten dit toch al 10 jaar? Als Stedin daarop haar investeringsniveau deelt van de afgelopen jaren, concludeert de SP: we moeten het slimmer aanpakken; kortere procedures, maar zonder inspraak te verliezen. 

BBB wil niet alleen aandacht voor nieuwbouw, ook voor vervanging. Getallen, rapporten… waar zijn de concrete plannen, vragen zij zich af. Is de opgave reëel? Zitten de juiste vertegenwoordigers aan tafel?  

De VVD wil procedures inkorten waar het kan. Die ruimte is er. Maar op welke onderwerpen? Zij zien waterstof in de haven opwekken als kansrijk. Daarvoor is waterstofinfrastructuur nodig. Met vleermuiskasten als voorbeeld roept de VVD op: keur niet alleen goed of af maar geef ook concreet een optie die sowieso goed is.

Volt wil dat de juridisering van alle besluitvormingsprocessen stopt. Waarom niet in 2040 al klimaatneutraal? Zij willen uitvoerende organisaties helpen. 

Stelling 3: Leidt realisme tot woningen en ambities tot luchtkastelen? 

Er is niet meer ambitie nodig, maar meer realiteitszin, stelt de gemeende Lansingerland. Bouwplannen realiseren duurt allemaal veel langer dan men denkt. Dat ligt niet alleen aan de lengte van procedures, maar ook aan de beschikbaarheid van mensen en materialen en aan de besluitvaardigheid van de provincie. Zo betekent geen geld voor de N209 dat de gemeente (nog) geen woningen kan laten bouwen daar. De burgemeester wil graag aan de slag waar het wel kan. Daarvoor is een go nodig van de provincie. 

Ja21 betreurt dat we van crisis naar crisis hollen; oplossingen zijn hard nodig. Zij vinden hun eigen bouwvisie (website) realistisch. Ook stellen zij dat ‘bouwen met de voordeur open’ niet kan, maar dat er moet worden gebouwd voor de eigen kinderen in de provincie. 

D66 vindt toegankelijkheid belangrijk, dat je kunt wonen waar je je thuis voelt. Daarvoor is ambitie én realisme nodig. Er moet versnelling komen in de woningbouw. Ook nieuwe locaties moeten worden ontwikkeld, maar je kunt niet zomaar overal woningen gaan bouwen.  

De SGP vindt behalve de stenen ook de sociale samenhang van belang. Stelt: eerst bewegen dan bouwen. Zonder arbeidsmigranten kunnen we de tent wel sluiten. Daarom moeten gemeenten eerst zelf de vraag naar woonruimte oplossen. Op een realistisch plan moet de provincie een go geven. 

Het CDA wil woningen bouwen met behoud van landschap en hierbij verbindend zijn. De urgentie is helder. Daarom stelt de partij voor meer te concretiseren bij het plannen maken. Van tevoren met de Nog niet elke gemeente haalt 20% sociale woningbouw. Daarmee beginnen. Hoe creëer je wijken die fijn zijn om te wonen? Grootste probleem mag niet zijn: hoe kom ik de wijk uit?  

GOUD stelt dat er grenzen moeten zitten aan de (bevolkings)groei, zonder bij te dragen aan vreemdelingenhaat. 

Stelling 4: Alleen door nu te kiezen voor meer natuur binnen en buiten de stad, houden we ZH leefbaar. 

Hoewel het de laatste stelling was, mag natuur geen sluitstuk zijn, stelde de directeur van Nationaal Park Hollandse Duinen op voorhand. De stichting met 60 (maatschappelijke) partners in het kustgebied van zee tot de oude strandwallen, streven een mensinclusief nationaal park na. Nu wordt de natuur alleen beschermd in reservaten en dat gaat ten koste van de uitwisseling van biodiversiteit. Er is 300m2 groen per NL en in Zuid-Holland is dat 53m2. Bestaande gebieden worden overbelast omdat dit te weinig is. Er is 250 hectare meer natuur nodig. Geef daar ruimte aan. Ook tuinen tellen mee. 

Partij voor de Dieren geeft aan dat slechts 6% van Zuid-Holland natuur is. Tweederde van Nederland is landbouwgrond. Er moet minder vee zijn en meer natuurinclusieve woningbouw voor meer groen in de steden. Natuur mag boven economie worden geplaatst. Er mag veel meer geld naar natuur. Natuur is immers ook belangrijke infrastructuur. 

ChristenUnie wil goed zorgen voor de schepping. Natuur is geen luxeproduct. Groen is belangrijk voor de leefbaarheid, zeker nu het klimaat opwarmt. De partij wil boeren dichtbij houden en hen duidelijkheid geven. Ook moet minder industrie en luchtvaart ruimte te geven aan de natuur. 

GroenLinks geeft aan dat er nog veel mogelijkheden zijn om de woonomgeving te vergroenen en noemt het Singelspark in Leiden als goed voorbeeld. De partij zegt toe te zullen vechten voor financiële steun aan Nationaal Park Hollandse Duinen.  

BBB pleit vooral voor meer natuur waar producten uitkomen en zou het Nationaal Park zelfs wel groter willen maken. 

Tot slot van het debat dankten de organisatoren de partijen voor hun brede vertegenwoordiging en inbreng. ‘Wij komen over vier jaar graag terug om te praten over wat we samen hebben gerealiseerd.’