Programma, voortgang en resultaten

Programma Freshman-project

  • 2020 Q1: voorbereiding en uitvoering proefboring
  • 2020 Q2:
    • monitoring waterkwaliteit proefboring
    • effectenstudies grondwater en natuur
  • 2020, 1 juli: officiële start Freshman
  • 2020 Q3 + Q4:
    • aanvraag vergunningen voor de pilot en de replicatie
    • definitief ontwerp puttenveld en zuivering
    • aanbesteding puttenveld en zuivering
  • 2021 Q1-Q3: realisatie puttenveld en zuivering
  • 2021 Q4: testfase
  • 2022-2023: winning en zuivering brak grondwater
  • 2024 Q1-Q4: overbruggingsexperimenten
  • 2025 Q1-Q2: afronding project en eindrapportage

Voortgang

Het ontwerp

Het ontwerp van de installaties (puttenveld en zuivering) is gereed. Er worden twee winputten voorzien en zes monitoringsputten op een afstand van 5 tot 120 meter ten opzichte van de winputten. Aanvullend daarop wordt een innovatieve meetmethode (cross hole ERT) gepland in een 10 x 10 meter kwadrant rondom de winputten, waarmee het effect van de winning op de zoet-zout verdeling inde ondergrond op driedimensionale wijze in beeld kan worden gebracht. De winning zal ca. 50 m3/uur brakwater opleveren, waarvan 12 m3/uur zal worden ontzilt. Het overtollige brakke water zal, samen met het restproduct van de ontzilting (concentraat), worden geloosd op het riool. Daarover zijn afspraken gemaakt met de rioolbeheerder (Gemeente Den Haag) en het betreffende waterschap (Delfland).

De vergunningen

Vergunningen zijn aangevraagd voor de aanleg van de installaties (omgevingsvergunning), voor het oppompen van brak grondwater (Waterwet) en voor het lozen van het overtollige brakke water en het concentraat op het riool (lopend). Voor de vergunningsaanvragen zijn studies uitgevoerd naar de impact van de pilot op de omgeving (geohydrologisch en ecologisch); deze impacts waren miniem en zijn geen beperking voor het starten van de pilot. Het enige voorbehoud betreft nog de emissie van stikstof tijdens de aanleg van het puttenveld; hierover zijn we in gesprek met de vergunningverlener.

Proefboring

Ter ondersteuning van de verkennende studies naar de impact van de pilot op de omgeving is een proefboring uitgevoerd op de pilot locatie, waarmee de bodemsamenstelling en de zoet-zout verdeling in de ondergrond is gekarakteriseerd (tot 200 meter diep!). Het resultaat van deze proefboring staat in onderstaande figuur. Er kunnen drie verschillende watertypes worden onderscheiden. Tot een diepte van 80 meter is het grondwater zoet; daarna gaat het via brak (80-110 meter) naar zout (dieper dan 110 meter).

Begrijpen en modelleren

In de pilot zullen we operationele ervaring opdoen met winning en zuivering (ontzilting middels omgekeerde osmose) van brak grondwater, en met onttrekking en sturing in een wisselend brak/zoet grondwatermilieu. Zo verkrijgen we een beter begrip van de werking van het zoet/zout grondwatersysteem ter plekke, zodat we ook het grotere concept van brakwaterwinning beter kunnen begrijpen en modelleren. Dit is essentieel om te weten of brak water ook op grotere schaal zou kunnen worden gewonnen in de duinen.

Tabel brak grondwater