TERRA-dunes: op zoek naar duinherstel

In het onderzoeksproject TERRA-dunes doen Dunea en de Universiteit Leiden gezamenlijk onderzoek naar de rol die bodem en bodemorganismen spelen in het herstel van natuurkwaliteit. Ze doen dat door al dan niet gesteriliseerde bodem te verrijken met grond en zaden. Het onderzoek moet nieuwe inzichten geven in het duinbeheer en natuurbeheerders beter in staat stellen de natuurontwikkeling in beschadigde duinen te sturen.

Onderzoeker Martijn Bezemer: “Natuurherstel in beschadigde gebieden is moeilijk. Beheerders richten zich nu vaak op de aanwezigheid van plantensoorten. Maar we zien steeds meer in dat de bodem de plantengemeenschap stuurt, waarbij elke plantensoort weer interacties heeft met andere bodemorganismen. Als die niet aanwezig zijn, kunnen de planten zich niet vestigen.”

Recent ecologisch onderzoek laat zien dat natuurbeheerders die belangrijke rol van bodemleven ook kunnen gebruiken. In TERRA-Dunes richten de onderzoekers hun aandacht op wat er ondergronds gebeurt tijdens de drie successiestadia in duinen: zand, gras en bos. Milieuecoloog Nadia Soudzilovskaia: 'Hoe bepalen bodemorganismen processen bij bovengrondse planten en dieren? Hoe beïnvloeden ze de koolstof- en nutriëntenstroom door een ecosysteem? Op die vragen verwachten we de komende jaren antwoord te vinden.'

Bodeminoculatie

Voor het onderzoek wordt gebruik gemaakt van een techniek die bodeminoculatie wordt genoemd. Daarbij wordt een gebied met weinig natuurwaarde – bijvoorbeeld een uit productie genomen akker – geïnjecteerd met kleine hoeveelheden grond uit een natuurgebied dat al verder ontwikkeld is. Het daarin aanwezige bodemleven als schimmels, bacteriën en kleine insecten zorgt dat de natuurontwikkeling vervolgens sneller en beter op gang komt. 

Het onderzoek vindt plaats achter het bezoekerscentrum van Dunea in Meijendel, De Tapuit. Het is voor het eerst dat onderzoekers de bodeminoculatietechniek gebruiken in een duinecosysteem. 'Het is spannend welke planten zich vervolgens gaan vestigen,' aldus Bezemer. 'Dat zal afhangen van het type grond waarmee geïnoculeerd is.' Het platform TERRA-dunes zal minimaal drie jaar bestaan. Daarna verwachten de onderzoekers en Dunea het te verlengen voor minstens nog eens 10 jaar.

Waardevolle samenwerking

Harrie van der Hagen, beleidsadviseur natuurstrategie bij Dunea: "Dunea produceert drinkwater in het uitgebreide duingebied tussen Monster en Katwijk voor 1,3 miljoen mensen in het westen van Nederland. Ze is daarbij verantwoordelijk voor de kwaliteit van de natuur zoals vastgelegd in Europese wetgeving (Natura 2000). De duinen zorgen voor goed drinkwater en wij zorgen voor de duinen. Voor Dunea is het essentieel dat het duinbeheer op een zo verantwoorde manier plaatsvindt. Een beter inzicht in de werking van de bodem en bodemorganismen kan ons daarbij helpen. Daarom juichen wij bij Dunea deze waardevolle samenwerking toe."